به گزارش اصناف شهر، رتبه‌بندی معلمان مواهب بسیاری دارد و از سال‌ها پیش اعتقاد بر این بوده که معلم کارمند نیست و باید جزو هیئت علمی محسوب شود که مهمترین حُسن نظام رتبه‌بندی معلمان نیز همین امر است.
مقرر شده بود که طرح رتبه‌بندی معلمان از سال ۱۳۹۰ اجرایی شود، اما موفق به اجرای آن نشدند و دولت سیزدهم با حمایت ویژه رئیس‌جمهور این طرح را اجرا کرد؛ در پی اجرای این طرح، بیش از ۶۰ میلیون حکم برای کل کشور صادر شد که این امر، نشان از گستردگی طرح رتبه‌بندی معلمان دارد.
بر این اساس رتبه‌بندی فرایند بسیار پیچیده‌ای داشت و پس از فراز و فرودهایی مورد تأیید مجلس شورای اسلامی، شورای نگهبان، قانون اساسی و دولت قرار گرفت و چهار ماه فرصت برای اجرای رتبه‌بندی در نظر گرفته شد. به گفته مسئولان اگر در سال ۱۴۰۱ احکام رتبه‌بندی صادر نمی‌شد، در سال ۱۴۰۲ تحت تأثیر مباحث مختلفی قرار می‌گرفت و چالش‌های دیگری به همراه داشت.
در همین راستا بنا بر اظهارات رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، در آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان پیشنهاد شده، معلمان علاوه بر ارزیابی هر چهار سال یک بار برای ارتقای رتبه، همانند اساتید دانشگاه و برای کسب «پایه علمی» هر سال ارزیابی شوند و بر اساس عملکرد سالیانه خود «پایه علمی» کسب کنند.
آئین نامه مسیر رشد معلمی به زودی تصویب می‌شود
بر این اساس رضا مراد صحرایی وزیر آموزش و پرورش طی بیست‌ویکم آبان در آئین اختتامیه جشنواره الگوهای برتر تدریس (طرح شهید دکتر کاظمی آشتیانی)، با بیان اینکه آئین‌نامه مسیر رشد معلمی بزودی تصویب خواهد شد که موجب می‌شود معلمان به طور مستمر شایستگی‌های خود را ارائه دهند، اظهار کرده است؛ در آموزش و پرورش از رویکرد کنترل‌گری رفته رفته به نقش تسهیل‌گری رسیدیم و به سمت دانش‌آموز محور حرکت کردیم. امروز فراتر از آن به این نتیجه رسیدیم که معلم نه تنها باید تسهیل‌گر باشد بلکه باید در کنار آموزش در حال یادگیری باشد و تکلیف محوری با یادگیری حقیقی پیوند بخورد.
وی با بیان اینکه کلاس ما اگر بخواهد موفق باشد باید با جهان بیرون ارتباط گیرد یعنی به دانش‌آموز چیزی را بیاموزیم که نیاز آنهاست و به درد آینده آن بخورد، اگر معلمی نتواند تفهیم کند چیزی را که به دانش‌آموز می‌آموزد برای آینده وی مفید و نقش‌آفرین نیست، فقط یک آموزش دهنده بوده است، ابراز داشته است؛ باید نقش معلمی را به نقش یاددهنده تبدیل کنیم یعنی به فراخور آموزش، کاربرد آموزش را نیز به دانش‌آموز بیاموزیم، دانش‌آموزان می‌توانند به جای آنکه در کلاس آموزش ببینند، یاد بگیرند و کلاس محل یادگیری شود نه فضای آموزش.
وزیر آموزش و پرورش معتقد است؛ معلم موفق دانش‌آموز خود را پیش از کلاس برای یادگیری آماده می‌کند در این صورت است که اتفاقات پیشران نقش معلم را نمایان می‌کند، معلم تراز و آموزنده نیکی‌ها و آماده کننده دانش‌آموزان برای زندگی است یعنی فقط آموزش نمی‌دهد بلکه درس زندگی را نیز می‌آموزاند، با توجه به وجود ابزار فضای مجازی، خطر هوش مصنوعی می‌تواند نقش معلم را کمرنگ کند.
«رتبه‌بندی» معلمان همانند اساتید دانشگاه می‌شود / ارزیابی هر ساله معلمان برای اعطای «پایه» علمی
در همین راستا، علی محبی رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش کشور درباره ۱۰ چرخش اصلاحی آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان اظهار کرد: در حال حاضر آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان در فرآیند بررسی و تصویب قرار دارد و ممکن است تغییراتی کند از این‌رو نمی‌توان جزئیات آن را بیان کرد، اما به طور کلی این آئین‌نامه نسبت به قبل، تغییرات اساسی تحت عنوان «چرخش‌های اصلاحی» دارد.
وی در پاسخ به اینکه آیا طبق آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی، معلمان هر سال ارزیابی می‌شوند؟ گفت: در آئین‌نامه قبلی، معلمان تنها برای ارتقای رتبه هر چهار سال یکبار ارزیابی می‌شدند تا جایگاه آنها تخصیص یابد، اما در آئین‌نامه جدید پیشنهادات محاسبه در این مدت مدنظر است تا هر سال با ارزشیابی‌هایی، عملکرد معلمان سنجیده شود، این اقدام در جهت افزایش انگیزه معلمان برای ارتقای رتبه است، به منظور نهایی شدن باید منتظر مصوبات باشیم.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش کشور افزود: طی مدت چهار سال در مسیر ارتقای مرتبه معلمان، بررسی و ارزیابی برای اعطای «پایه» به آنها مدنظر قرار خواهد گرفت تا فرآیند رتبه‌بندی معلمان همچون اساتید دانشگاه‌ها لحاظ شود، البته برای اساتید دانشگاه بین هر مرتبه، پایه‌های علمی در نظر گرفته می‌شود، لذا با ارائه این‌گونه پیشنهاد برای رتبه‌بندی معلمان؛ مجموع عملکرد چهار ساله هر معلم می‌تواند ارتقا مرتبه را فراهم کند.
وی ادامه داد: به عنوان نمونه هم اکنون جایگاه “استاد تمام”، یک مرتبه علمی برای اساتید دانشگاه است، اما همین اساتید دارای پایه علمی نیز هستند، یعنی هر سال به اساتید دانشگاه یک پایه علمی تعلق می‌گیرد؛ البته پایه‌های تشویقی مختلفی هم در حوزه‌های گوناگون وجود دارد که به این رتبه اضافه می‌شود، به طور کلی اساتید دانشگاه هر چهار سال یکبار و هر یک‌سال پایه علمی به آنها تعلق می‌گیردف از این‌رو با تصویب آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان، آنها مانند اساتید دانشگاه هر سال ارزیابی خواهند شد و پایه علمی نیز به آنها تعلق می‌گیرد.
محدودیتی در اعطای پایه علمی نداریم
محبی با بیان اینکه اساتید دانشگاه نیز همچون معلمان دارای پنج رتبه علمی هستند تصریح کرد: پایه علمی هیچ محدودیتی ندارد و معلمان را می‌توان مانند اساتید هر سال ارزیابی و به آنها پایه علمی اعطا کرد، از این‌رو با نهایی شدن آئین‌نامه جدید و تصویب آن امکان اعطای پایه تشویقی به معلمان نیز وجود دارد.
وی اضافه کرد: ارزیابی هر ساله معلمان برای اعطای پایه علمی در حد یک پیشنهاد در آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی ارائه شده است و برای نهایی و اجرایی شدن آن باید منتظر تصویب آن در هیأت ممیزه وزارت آموزش و پرورش و سپس هیأت دولت باشیم.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش با بیان اینکه در آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی معلمان، مراجع ارزیابی متنوع شده است، گفت: در آئین‌نامه جدید ذی‌نفعان نظام تعلیم و تربیت مانند دانش‌آموزان به عنوان مراجع ارزیابی در نظر گرفته شده‌اند و فرآیند محاسبه مقداری نسبت به گذشته متحول شده است.
کیفیت صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان؛ محور اساسی رتبه‌بندی
وی درباره تحول در ارزیابی رتبه معلمان در آئین‌نامه پیش‌رو اظهار کرد: در گذشته ملاک کار بیشتر بر اساس مستندات و مدارک و کارهای انجام شده توسط معلمان بود، اما در آئین‌نامه جدید آزمون، مشاهده و بسیاری از موارد دیگر در نظر گرفته تا کیفیت صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان را محور اساسی برای رتبه‌بندی قرار دهیم. علاوه بر این چرخش‌های تحولی دیگری در این آئین‌نامه مدنظر است که در صورت طی شدن مراحل بررسی و تصویب آن، به زودی نهایی و ابلاغ می‌شود.
محبی درباره در نظر گرفتن «رضایت معلمان» در آئین‌نامه جدید رتبه‌بندی افزود: براساس در سند تحول بنیادین وزارت آموزش و پرورش و قانون رتبه‌بندی دو عامل اساسی؛ ارتقای رضایت معلمان همراه با رشد تعهد آنها مدنظر است و از سوی دیگر توسعه کیفیت نظام تعلیم و تربیت به واسطه ارزشیابی دقیق و پیشرفت صلاحیت‌های حرفه‌ای آنان است که در آئین‌نامه جدید در صدد هستیم که این عوامل بسیار شفاف و دقیق در نظر گرفته شود.
وی گفت: برای نهایی شدن آئین‌نامه جدید ضمن اقدامات پژوهشی از صفر تا صد بر فرآیند اجرایی آئین‌نامه قبل با تمام سیاست‌گذاران و برنامه‌ریزان مصاحبه شده است و طی بررسی تطبیقی به چگونگی نحوه ارزشیابی و ارتقای معلمان در جهان؛ پیش‌نویس آئین‌نامه فعلی رتبه‌بندی معلمان را آماده کردیم، به طوری که این پیش‌نویس اکنون در مسیر رسیدگی تصویب در هیأت ممیزه وزارت آموزش و پرورش قرار دارد و پس از بررسی در هیأت ممیزه باید در هیأت دولت نیز بازبینی و به تصویب برسد که به زودی با تصویب و ابلاغ؛ ممکن است تغییراتی داشته باشد.